“Muốn cho xanh tóc đỏ da
Rủ nhau lên núi tìm Hà Thủ Ô”
Từ xa xưa trong dân gian đã lưu truyền câu nói này để ca ngợi một vị thuốc quý trong việc ích huyết, bổ thần kinh, giúp đen tóc đẹp da. Nhưng qua các bài thuốc dân gian và các nghiên cứu đã chứng minh rằng, tác dụng của Hà Thủ Ô còn nhiều hơn thế. Vậy đây là cây thuốc như thế nào? chúng chứa những thành phần gì? dược tính như thế nào? có những tác dụng gì đối với sức khỏe con người. Chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết hơn.
Hà thủ ô, gốc giống sinh trưởng và phát triển tại Việt Nam có hai loại: hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ. Trong đó, loại thường dùng làm thuốc chữa bệnh là hà thủ ô đỏ bởi thành phần dược tính cao hơn, và tốt hơn so với loại trắng. Trong khuôn khổ bài viết này, namduoclinhchi.com cũng xin phép chỉ phân tích về loại hà thủ ô đỏ – một thành phần chính có trong sản phẩm Bột Cốm Linh Chi 𝐇𝐁𝐓𝐆𝐎𝐋𝐃.
1. Các đặc điểm của hà thủ ô đỏ có thể bạn chưa biết
1.1. Tên gọi
Hà thủ ô đỏ có tên khoa học là Fallopia multiflora, còn được gọi là giao đằng hay dạ hợp, là một trong những loại thuốc truyền thống lâu năm phổ biến nhất của người Việt. Theo truyền thống, nó được sử dụng như một loại thuốc bổ và một phương thuốc chống lão hóa.
1.2. Đặc điểm sinh thái của hà thủ ô đỏ
Vốn sinh ra là loại cây dây leo sống lâu năm, thân cây mọc lên và quấn xoắn lấy nhau. Bên ngoài mặt thân cây có vân, nhẵn và màu xanh tía. Phần thân rễ phồng thành củ, vỏ ngoài màu nâu đỏ, ruột bên trong có màu đỏ hồng, có lõi màu trắng. Lá có cuống dài, mọc so le. Phiến lá hình tim, có đầu nhọn, mép lá hơi lượn sóng hoặc nguyên, có chiều dài 5 – 7 cm và rộng 3 – 5 cm. Hoa mọc thành chùm, nhiều nhánh.
1.3. Thu hái và sử dụng làm thuốc
Phần thu hái và chứa nhiều thành phần dược tính là phần rễ củ của cây, thu hoạch vào mùa thu khi lá cây đã úa vàng. Rễ cây hà thủ ô chứa các thành phần như oxy methyl anthraquinone, lecithin, Chrysophanic acid, emodin, rhein, anthrone,…
2. Tác dụng dược lý của Hà thủ ô đỏ và những công dụng tuyệt vời từ loại cây này
2.1. Theo y học cổ truyền
Hà thủ ô đỏ có tính hơi ấm, vị ngọt, hơi đắng ở hậu vị. Mang đến các tác dụng bổ huyết giữ tinh, bổ can thận, nhuận tràng, mạnh gân xương và điều hòa khí huyết. Đặc biệt, theo quan niệm y học xưa, thành phần dược tính từ loại cây này có công dụng làm đen tóc. Cơ chế thông qua dưỡng huyết tư âm, bồi bổ can thận. Bên cạnh đó, theo “Bản Thảo Cương Mục”, hà thủ ô đỏ bồi bổ sức khỏe, tăng cường chức năng sinh lý, nên có lợi cho việc sinh con.
Khi kết hợp với một số loại dược liệu khác như Nấm Linh Chi,… sẽ trở thành một bài thuốc an thần, giúp ngủ ngon và sâu giấc hơn, chữa suy nhược thần kinh.
Ngoài ra, y học cổ truyền cũng cho rằng sự già yếu của con người có thể là do quá trình suy giảm của thận tinh ảnh hưởng. Vì vậy mà, sử dụng hà thủ ô có tác dụng bổ ích thận tinh, giúp kéo dài tuổi thọ.
2.2. Theo y học hiện đại
Các tác dụng như giảm cholesterol xấu tăng cao trong máu, phòng chống và làm giảm xơ cứng động mạch. Theo nghiên cứu Tân Y học, 1972 trang 5 – 6,, nghiên cứu trên loài thỏ cho thấy: Thành phần Lecithin có trong cây hà thủ ô đỏ có tác dụng làm giảm hấp thu cholesterol ở ruột thỏ. Bên cạnh đó, thành phần này còn có tác dụng làm chậm nhịp tim, đồng thời làm tăng nhẹ lưu lượng máu động mạch vành, giúp bảo vệ được cơ tim thiếu máu.
Văn kiện nghiên cứu Trung Dược của nhà sản xuất bản Khoa học xuất bản và năm 1965, trang 345 – 346, đưa ra kết luận: Nhờ hoạt chất oxy methyl anthraquinone có trong rễ hà thủ ô giúp kích thích làm tăng nhu động ruột, có tác dụng nhuận tràng. Theo một số nghiên cứu, hà thủ ô sống có công dụng nhuận tràng mạnh hơn hà thủ ô chín.
Theo Học báo Vi sinh vật 8, 1960, trang 164, các hoạt chất chứa trong hà thủ ô đỏ có tác dụng ức chế trực khuẩn lao ở người và trực khuẩn lỵ.
Và cuối cùng là nhiều nghiên cứu khoa học áp dụng hà thủ ô ở chuột nhắt già, kết quả thu được cho thấy thuốc có tác dụng giữ tuyến ức của chúng không bị teo như lúc chuột còn non.
Tiểu kết: Như vậy, Hà thủ ô đỏ là vị thuốc quý với nhiều tác dụng dã được y học cổ truyền và hiện đại chứng minh:
- Hà thủ ô đỏ giúp làm chống bạc tóc, làm đen tóc tự nhiên hiệu quả cao.
- Hỗ trợ và điều trị bệnh suy nhược thần kinh, cải thiện giấc ngủ
- Sử dụng hà thủ ô đỏ giúp bổ máu
- Hà thủ ô đỏ có công dụng nhuận tràng, điều trị táo bón, bệnh đi ngoài ra máu
- Sử dụng hà thủ ô đỏ thường xuyên giúp kéo dài tuổi thọ.
3. Một số cách sơ chế Hà thủ ô đỏ
Bước 1: Sơ chế
Dùng nước vo gạo: Ngâm hà thủ ô đã được làm sạch với nước vo gạo hoặc lấy bột gạo để pha. Phương pháp làm như sau: 100g bột gạo hòa với nước vừa đủ để ngâm 10kg hà thủ ô. Sau 3 – 5 giờ đảo một lần. Tiến hành ngâm hà thủ ô với nước gạo khoảng 3 ngày, mỗi ngày thay nước hai lần. Sau đó rửa sạch hà thủ ô để ráo rồi chuẩn bị ninh chín.
Bước 2: Ninh chín hà thủ ô
Ngâm đỗ đen với nước rồi ninh nhừ với tỷ lệ 1 đỗ đen 10 nước. Đun sôi từ 3 – 4 giờ, nếu sử dụng đỗ đen xanh lòng thì giá trị bổ dưỡng càng cao. Lấy nước này dùng để ninh hà thủ ô. Cho hà thủ ô vào các chõ xa đáy 3 – 5 cm vì quá trình ninh khá dài. Trong quá trình ninh nếu hết nước phải bổ sung nước đỗ đen. Đảm bảo hà thủ ô phải ngập nước đỗ đen, thời gian ninh liên tục trong 48 giờ. Cho tới khi hà thủ ô đã nhừ, vị ngậy và nếm không còn chát nữa là được. Thái hà thủ ô thành lát từ 1cm – 2cm.
Bước 3: Sấy tẩm hà thủ ô
Sấy ở nhiệt độ khoảng 70 độ c sau đó tiếp tục ngâm hà thủ ô đã sấy vào nước ninh cũ. Lưu ý hàng ngày phải đun sôi nước ninh để tránh ôi thiu. Cuối cùng sấy kiệt hà thủ ô rồi đóng bịch cho thêm gói hút ẩm.
4. Thành phần Hà thủ ô đỏ có trong Bột cốm Linh Chi HBTGOLD
Sản phẩm Bột cốm linh chi HTBGOLD là sự kết hợp tuyệt vời giữa: Cao hà thủ ô đỏ tương đương 2g dược liệu thô và Cao nấm linh chi đỏ tương đương 3g nấm linh chi đỏ khô; Phụ liệu tinh chất keo ong; Đường isomalt. Mang đến tác dụng:
- Hỗ trợ tăng cường khả năng chống oxy hóa, giúp giảm cholesterol máu.
- Hỗ trợ giảm nguy cơ huyết áp cao do xơ vữa động mạch, giúp nâng cao sức đề kháng.
- Cộng với thành phần BetaGlucan có trong nấm Linh chi rất tốt cho hệ miễn dịch.
Thưởng thức bằng cách pha với 100-200ml nước ấm hoặc nguội. Thành phần Bột cốm có nguồn gốc thiên nhiên, an toàn có thể dùng cho các thành viên trong gia đình từ trẻ em 12 tuổi trở lên.
Kết luận
Trên đây là những thông tin tổng hợp về cây dược liệu quý Hà thủ ô đỏ. Với những đặc điểm chi tiết về tên gọi, sinh thái,… và những tác dụng dược tính, cơ chế hỗ trợ tăng cường sức khỏe con người cả về y học cổ truyền dân tộc lẫn y học hiện đại. Hà thủ ô đỏ cũng là một thành phần quan trọng tạo nên Bột cốm linh chi HTBGOLD – sản phẩm tâm huyết của Nấm PLN đang phân phối trên thị trường hiện nay.
